Tritiya Skandha

श्रीमद्भागवत् महापुराण ।। स्कन्ध - तृतीय ।। अध्याय - 22.

03220010  मैत्रेय उवाच

03220011  एवमाविष्कृताशेष गुणकर्मोदयो मुनिम्

03220012  सव्रीड इव तं सम्राडुपारतमुवाच ह

03220020  मनुरुवाच

03220021  ब्रह्मासृजत्स्वमुखतो युष्मानात्मपरीप्सया

03220022  छन्दोमयस्तपोविद्या योगयुक्तानलम्पटान्

03220031  तत्त्राणायासृजच्चास्मान्दोःसहस्रात्सहस्रपात्

03220032  हृदयं तस्य हि ब्रह्म क्षत्रमङ्गं प्रचक्षते

03220041  अतो ह्यन्योन्यमात्मानं ब्रह्म क्षत्रं च रक्षतः

03220042  रक्षति स्माव्ययो देवः स यः सदसदात्मकः

03220051  तव सन्दर्शनादेव च्छिन्ना मे सर्वसंशयाः

03220052  यत्स्वयं भगवान्प्रीत्या धर्ममाह रिरक्षिषोः

03220061  दिष्ट्या मे भगवान्दृष्टो दुर्दर्शो योऽकृतात्मनाम्

03220062  दिष्ट्या पादरजः स्पृष्टं शीर्ष्णा मे भवतः शिवम्

03220071  दिष्ट्या त्वयानुशिष्टोऽहं कृतश्चानुग्रहो महान्

03220072  अपावृतैः कर्णरन्ध्रैर्जुष्टा दिष्ट्योशतीर्गिरः

03220081  स भवान्दुहितृस्नेह परिक्लिष्टात्मनो मम

03220082  श्रोतुमर्हसि दीनस्य श्रावितं कृपया मुने

03220091  प्रियव्रतोत्तानपदोः स्वसेयं दुहिता मम

03220092  अन्विच्छति पतिं युक्तं वयःशीलगुणादिभिः

03220101  यदा तु भवतः शील श्रुतरूपवयोगुणान्

03220102  अशृणोन्नारदादेषा त्वय्यासीत्कृतनिश्चया

03220111  तत्प्रतीच्छ द्विजाग्र्येमां श्रद्धयोपहृतां मया

03220112  सर्वात्मनानुरूपां ते गृहमेधिषु कर्मसु

03220121  उद्यतस्य हि कामस्य प्रतिवादो न शस्यते

03220122  अपि निर्मुक्तसङ्गस्य कामरक्तस्य किं पुनः

03220131  य उद्यतमनादृत्य कीनाशमभियाचते

03220132  क्षीयते तद्यशः स्फीतं मानश्चावज्ञया हतः

03220141  अहं त्वाशृणवं विद्वन्विवाहार्थं समुद्यतम्

03220142  अतस्त्वमुपकुर्वाणः प्रत्तां प्रतिगृहाण मे

03220150  ऋषिरुवाच

03220151  बाढमुद्वोढुकामोऽहमप्रत्ता च तवात्मजा

03220152  आवयोरनुरूपोऽसावाद्यो वैवाहिको विधिः

03220161  कामः स भूयान्नरदेव तेऽस्याः पुत्र्याः समाम्नायविधौ प्रतीतः

03220162  क एव ते तनयां नाद्रियेत स्वयैव कान्त्या क्षिपतीमिव श्रियम्

03220171  यां हर्म्यपृष्ठे क्वणदङ्घ्रिशोभां विक्रीडतीं कन्दुकविह्वलाक्षीम्

03220172  विश्वावसुर्न्यपतत्स्वाद्विमानाद्विलोक्य सम्मोहविमूढचेताः

03220181  तां प्रार्थयन्तीं ललनाललाममसेवितश्रीचरणैरदृष्टाम्

03220182  वत्सां मनोरुच्चपदः स्वसारं को नानुमन्येत बुधोऽभियाताम्

03220191  अतो भजिष्ये समयेन साध्वीं यावत्तेजो बिभृयादात्मनो मे

03220192  अतो धर्मान्पारमहंस्यमुख्यान्शुक्लप्रोक्तान्बहु मन्येऽविहिंस्रान्

03220201  यतोऽभवद्विश्वमिदं विचित्रं संस्थास्यते यत्र च वावतिष्ठते

03220202  प्रजापतीनां पतिरेष मह्यं परं प्रमाणं भगवाननन्तः

03220210  मैत्रेय उवाच

03220211  स उग्रधन्वन्नियदेवाबभाषे आसीच्च तूष्णीमरविन्दनाभम्

03220212  धियोपगृह्णन्स्मितशोभितेन मुखेन चेतो लुलुभे देवहूत्याः

03220221  सोऽनु ज्ञात्वा व्यवसितं महिष्या दुहितुः स्फुटम्

03220222  तस्मै गुणगणाढ्याय ददौ तुल्यां प्रहर्षितः

03220231  शतरूपा महाराज्ञी पारिबर्हान्महाधनान्

03220232  दम्पत्योः पर्यदात्प्रीत्या भूषावासः परिच्छदान्

03220241  प्रत्तां दुहितरं सम्राट्सदृक्षाय गतव्यथः

03220242  उपगुह्य च बाहुभ्यामौत्कण्ठ्योन्मथिताशयः

03220251  अशक्नुवंस्तद्विरहं मुञ्चन्बाष्पकलां मुहुः

03220252  आसिञ्चदम्ब वत्सेति नेत्रोदैर्दुहितुः शिखाः

03220261  आमन्त्र्य तं मुनिवरमनुज्ञातः सहानुगः

03220262  प्रतस्थे रथमारुह्य सभार्यः स्वपुरं नृपः

03220271  उभयोरृषिकुल्यायाः सरस्वत्याः सुरोधसोः

03220272  ऋषीणामुपशान्तानां पश्यन्नाश्रमसम्पदः

03220281  तमायान्तमभिप्रेत्य ब्रह्मावर्तात्प्रजाः पतिम्

03220282  गीतसंस्तुतिवादित्रैः प्रत्युदीयुः प्रहर्षिताः

03220291  बर्हिष्मती नाम पुरी सर्वसम्पत्समन्विता

03220292  न्यपतन्यत्र रोमाणि यज्ञस्याङ्गं विधुन्वतः

03220301  कुशाः काशास्त एवासन्शश्वद्धरितवर्चसः

03220302  ऋषयो यैः पराभाव्य यज्ञघ्नान्यज्ञमीजिरे

03220311  कुशकाशमयं बर्हिरास्तीर्य भगवान्मनुः

03220312  अयजद्यज्ञपुरुषं लब्धा स्थानं यतो भुवम्

03220321  बर्हिष्मतीं नाम विभुर्यां निर्विश्य समावसत्

03220322  तस्यां प्रविष्टो भवनं तापत्रयविनाशनम्

03220331  सभार्यः सप्रजः कामान्बुभुजेऽन्याविरोधतः

03220332  सङ्गीयमानसत्कीर्तिः सस्त्रीभिः सुरगायकैः

03220333  प्रत्यूषेष्वनुबद्धेन हृदा शृण्वन्हरेः कथाः

03220341  निष्णातं योगमायासु मुनिं स्वायम्भुवं मनुम्

03220342  यदाभ्रंशयितुं भोगा न शेकुर्भगवत्परम्

03220351  अयातयामास्तस्यासन्यामाः स्वान्तरयापनाः

03220352  शृण्वतो ध्यायतो विष्णोः कुर्वतो ब्रुवतः कथाः

03220361  स एवं स्वान्तरं निन्ये युगानामेकसप्ततिम्

03220362  वासुदेवप्रसङ्गेन परिभूतगतित्रयः

03220371  शारीरा मानसा दिव्या वैयासे ये च मानुषाः

03220372  भौतिकाश्च कथं क्लेशा बाधन्ते हरिसंश्रयम्

03220381  यः पृष्टो मुनिभिः प्राह धर्मान्नानाविधान्छुभान्

03220382  नृणां वर्णाश्रमाणां च सर्वभूतहितः सदा

03220391  एतत्त आदिराजस्य मनोश्चरितमद्भुतम्

03220392  वर्णितं वर्णनीयस्य तदपत्योदयं शृणु