Tritiya Skandha, A-14.

श्रीमद्भागवत् महापुराण ।। स्कन्ध - तृतीय ।। अध्याय -14.

03140010  श्रीशुक उवाच

03140011  निशम्य कौषारविणोपवर्णितां हरेः कथां कारणसूकरात्मनः

03140012  पुनः स पप्रच्छ तमुद्यताञ्जलिर्न चातितृप्तो विदुरो धृतव्रतः

03140020  विदुर उवाच

03140021  तेनैव तु मुनिश्रेष्ठ हरिणा यज्ञमूर्तिना

03140022  आदिदैत्यो हिरण्याक्षो हत इत्यनुशुश्रुम

03140031  तस्य चोद्धरतः क्षौणीं स्वदंष्ट्राग्रेण लीलया

03140032  दैत्यराजस्य च ब्रह्मन्कस्माद्धेतोरभून्मृधः

03140041  श्रद्दधानाय भक्ताय ब्रूहि तज्जन्मविस्तरम्

03140042  ऋषे न तृप्यति मनः परं कौतूहलं हि मे

03140050  मैत्रेय उवाच

03140051  साधु वीर त्वया पृष्टमवतारकथां हरेः

03140052  यत्त्वं पृच्छसि मर्त्यानां मृत्युपाशविशातनीम्

03140061  ययोत्तानपदः पुत्रो मुनिना गीतयार्भकः

03140062  मृत्योः कृत्वैव मूर्ध्न्यङ्घ्रिमारुरोह हरेः पदम्

03140071  अथात्रापीतिहासोऽयं श्रुतो मे वर्णितः पुरा

03140072  ब्रह्मणा देवदेवेन देवानामनुपृच्छताम्

03140081  दितिर्दाक्षायणी क्षत्तर्मारीचं कश्यपं पतिम्

03140082  अपत्यकामा चकमे सन्ध्यायां हृच्छयार्दिता

03140091  इष्ट्वाग्निजिह्वं पयसा पुरुषं यजुषां पतिम्

03140092  निम्लोचत्यर्क आसीनमग्न्यगारे समाहितम्

03140100  दितिरुवाच

03140101  एष मां त्वत्कृते विद्वन्काम आत्तशरासनः

03140102  दुनोति दीनां विक्रम्य रम्भामिव मतङ्गजः

03140111  तद्भवान्दह्यमानायां सपत्नीनां समृद्धिभिः

03140112  प्रजावतीनां भद्रं ते मय्यायुङ्क्तामनुग्रहम्

03140121  भर्तर्याप्तोरुमानानां लोकानाविशते यशः

03140122  पतिर्भवद्विधो यासां प्रजया ननु जायते

03140131  पुरा पिता नो भगवान्दक्षो दुहितृवत्सलः

03140132  कं वृणीत वरं वत्सा इत्यपृच्छत नः पृथक्

03140141  स विदित्वात्मजानां नो भावं सन्तानभावनः

03140142  त्रयोदशाददात्तासां यास्ते शीलमनुव्रताः

03140151  अथ मे कुरु कल्याणं कामं कमललोचन

03140152  आर्तोपसर्पणं भूमन्नमोघं हि महीयसि

03140161  इति तां वीर मारीचः कृपणां बहुभाषिणीम्

03140162  प्रत्याहानुनयन्वाचा प्रवृद्धानङ्गकश्मलाम्

03140171  एष तेऽहं विधास्यामि प्रियं भीरु यदिच्छसि

03140172  तस्याः कामं न कः कुर्यात्सिद्धिस्त्रैवर्गिकी यतः

03140181  सर्वाश्रमानुपादाय स्वाश्रमेण कलत्रवान्

03140182  व्यसनार्णवमत्येति जलयानैर्यथार्णवम्

03140191  यामाहुरात्मनो ह्यर्धं श्रेयस्कामस्य मानिनि

03140192  यस्यां स्वधुरमध्यस्य पुमांश्चरति विज्वरः

03140201  यामाश्रित्येन्द्रियारातीन्दुर्जयानितराश्रमैः

03140202  वयं जयेम हेलाभिर्दस्यून्दुर्गपतिर्यथा

03140211  न वयं प्रभवस्तां त्वामनुकर्तुं गृहेश्वरि

03140212  अप्यायुषा वा कार्त्स्न्येन ये चान्ये गुणगृध्नवः

03140221  अथापि काममेतं ते प्रजात्यै करवाण्यलम्

03140222  यथा मां नातिरोचन्ति मुहूर्तं प्रतिपालय

03140231  एषा घोरतमा वेला घोराणां घोरदर्शना

03140232  चरन्ति यस्यां भूतानि भूतेशानुचराणि ह

03140241  एतस्यां साध्वि सन्ध्यायां भगवान्भूतभावनः

03140242  परीतो भूतपर्षद्भिर्वृषेणाटति भूतराट्

03140251  श्मशानचक्रानिलधूलिधूम्र विकीर्णविद्योतजटाकलापः

03140252  भस्मावगुण्ठामलरुक्मदेहो देवस्त्रिभिः पश्यति देवरस्ते

03140261  न यस्य लोके स्वजनः परो वा नात्यादृतो नोत कश्चिद्विगर्ह्यः

03140262  वयं व्रतैर्यच्चरणापविद्धामाशास्महेऽजां बत भुक्तभोगाम्

03140271  यस्यानवद्याचरितं मनीषिणो गृणन्त्यविद्यापटलं बिभित्सवः

03140272  निरस्तसाम्यातिशयोऽपि यत्स्वयं पिशाचचर्यामचरद्गतिः सताम्

03140281  हसन्ति यस्याचरितं हि दुर्भगाः स्वात्मन्रतस्याविदुषः समीहितम्

03140282  यैर्वस्त्रमाल्याभरणानुलेपनैः श्वभोजनं स्वात्मतयोपलालितम्

03140291  ब्रह्मादयो यत्कृतसेतुपाला यत्कारणं विश्वमिदं च माया

03140292  आज्ञाकरी यस्य पिशाचचर्या अहो विभूम्नश्चरितं विडम्बनम्

03140300  मैत्रेय उवाच

03140301  सैवं संविदिते भर्त्रा मन्मथोन्मथितेन्द्रिया

03140302  जग्राह वासो ब्रह्मर्षेर्वृषलीव गतत्रपा

03140311  स विदित्वाथ भार्यायास्तं निर्बन्धं विकर्मणि

03140312  नत्वा दिष्टाय रहसि तयाथोपविवेश हि

03140321  अथोपस्पृश्य सलिलं प्राणानायम्य वाग्यतः

03140322  ध्यायञ्जजाप विरजं ब्रह्म ज्योतिः सनातनम्

03140331  दितिस्तु व्रीडिता तेन कर्मावद्येन भारत

03140332  उपसङ्गम्य विप्रर्षिमधोमुख्यभ्यभाषत

03140340  दितिरुवाच

03140341  न मे गर्भमिमं ब्रह्मन्भूतानामृषभोऽवधीत्

03140342  रुद्रः पतिर्हि भूतानां यस्याकरवमंहसम्

03140351  नमो रुद्राय महते देवायोग्राय मीढुषे

03140352  शिवाय न्यस्तदण्डाय धृतदण्डाय मन्यवे

03140361  स नः प्रसीदतां भामो भगवानुर्वनुग्रहः

03140362  व्याधस्याप्यनुकम्प्यानां स्त्रीणां देवः सतीपतिः

03140370  मैत्रेय उवाच

03140371  स्वसर्गस्याशिषं लोक्यामाशासानां प्रवेपतीम्

03140372  निवृत्तसन्ध्यानियमो भार्यामाह प्रजापतिः

03140380  कश्यप उवाच

03140381  अप्रायत्यादात्मनस्ते दोषान्मौहूर्तिकादुत

03140382  मन्निदेशातिचारेण देवानां चातिहेलनात्

03140391  भविष्यतस्तवाभद्रावभद्रे जाठराधमौ

03140392  लोकान्सपालांस्त्रींश्चण्डि मुहुराक्रन्दयिष्यतः

03140401  प्राणिनां हन्यमानानां दीनानामकृतागसाम्

03140402  स्त्रीणां निगृह्यमाणानां कोपितेषु महात्मसु

03140411  तदा विश्वेश्वरः क्रुद्धो भगवाल्लोकभावनः

03140412  हनिष्यत्यवतीर्यासौ यथाद्रीन्शतपर्वधृक्

03140420  दितिरुवाच

03140421  वधं भगवता साक्षात्सुनाभोदारबाहुना

03140422  आशासे पुत्रयोर्मह्यं मा क्रुद्धाद्ब्राह्मणाद्प्रभो

03140431  न ब्रह्मदण्डदग्धस्य न भूतभयदस्य च

03140432  नारकाश्चानुगृह्णन्ति यां यां योनिमसौ गतः

03140440  कश्यप उवाच

03140441  कृतशोकानुतापेन सद्यः प्रत्यवमर्शनात्

03140442  भगवत्युरुमानाच्च भवे मय्यपि चादरात्

03140451  पुत्रस्यैव च पुत्राणां भवितैकः सतां मतः

03140452  गास्यन्ति यद्यशः शुद्धं भगवद्यशसा समम्

03140461  योगैर्हेमेव दुर्वर्णं भावयिष्यन्ति साधवः

03140462  निर्वैरादिभिरात्मानं यच्छीलमनुवर्तितुम्

03140471  यत्प्रसादादिदं विश्वं प्रसीदति यदात्मकम्

03140472  स स्वदृग्भगवान्यस्य तोष्यतेऽनन्यया दृशा

03140481  स वै महाभागवतो महात्मा महानुभावो महतां महिष्ठः

03140482  प्रवृद्धभक्त्या ह्यनुभाविताशये निवेश्य वैकुण्ठमिमं विहास्यति

03140491  अलम्पटः शीलधरो गुणाकरो हृष्टः परर्द्ध्या व्यथितो दुःखितेषु

03140491  अभूतशत्रुर्जगतः शोकहर्ता नैदाघिकं तापमिवोडुराजः

03140501  अन्तर्बहिश्चामलमब्जनेत्रं स्वपूरुषेच्छानुगृहीतरूपम्

03140502  पौत्रस्तव श्रीललनाललामं द्रष्टा स्फुरत्कुण्डलमण्डिताननम्

03140510  मैत्रेय उवाच

03140511  श्रुत्वा भागवतं पौत्रममोदत दितिर्भृशम्

03140512  पुत्रयोश्च वधं कृष्णाद्विदित्वासीन्महामनाः